Powstanie parafii rzymskokatolickiej w Mrozach
autor: Kamila Juśkiewicz
1 kwietnia 1931 roku, dokładnie w Wielką Środę, została powołana do istnienia parafia pw. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Mrozach na mocy dekretu metropolity warszawskiego – kardynała Aleksandra Kakowskiego. To data szczególna w historii miejscowości i jeden z najważniejszych kroków milowych w rozwoju Mrozów.
Potrzeby i plany
Potrzeba utworzenia w Mrozach nowej parafii wynikała ze stale rosnącej liczby mieszkańców. Przypomnijmy, że Mrozy od 1866 r. były stacją na ważnej trasie kolejowej a od 1908 r. słynnym letniskiem. Mrozy stopniowo stawały się coraz wyraźniejszym punktem na mapie. Na tyle ważnym, że w Mrozach powstała żydowska bożnica i ewangelicka kaplica. Jedynie katolicy musieli rozjeżdżać się do kościołów parafialnych w Kałuszynie i Kuflewie. Dlatego o utworzenie w Mrozach parafii mocno zabiegali sami mieszkańcy.
Pierwszy plan budowy kościoła w Mrozach powstał już w 1912 r. i o dziwo został zatwierdzony przez władze rosyjskie. Nie doszło jednak do jego realizacji. Prawdopodobnie przesądził o tym brak pieniędzy i problemy formalne z własnością gruntu. Dzisiaj już wiemy, że teren, na którym stoi kościół parafialny, jak również Urząd Miasta i Gminy Mrozy, Gminne Centrum Kultury, OSP, Bank Spółdzielczy, GS „SCh” po powstaniu styczniowym został przeznaczony przez władze carskie na potrzeby szkolne wspólnoty mieszkańców Woli Kałuskiej. Prawo do tego terenu rościła jednak wspólnota Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, która na tym terenie miała swoją kaplicę i cmentarz. Jeszcze na początku XX w. trwał spór o tę ziemię. Około 1928-1929 roku sprawy wyjaśniły się na tyle, że wspólnota mieszkańców Woli Kałuskiej mogła dokonać formalnej darowizny na rzecz parafii ewangelickiej jak również przekazać ziemię pod budowę kościoła katolickiego.
Realizacja
W 1928 r. powstał komitet budowy kaplicy katolickiej w Mrozach, który zajął się organizowaniem prac i przede wszystkim zbieraniem funduszy. Do komitetu należeli: Władysław Sochacki – prezes, Mieczysław Fajfer – wiceprezes, członkowie – Helena Wielobycka, Józef Sylwestrowicz, Leon Fabijański, Andrzej Milewski, Piotr Kamiński, Władysław Miernicki, Stanisław Sadowski. 17 lipca 1929 r. mieszkańcy dokonali formalnego przekazania 3-hektarowej działki pod budowę kaplicy. Ten gest ostatecznie przekonał władze kościelne o możliwościach utworzenia w Mrozach nowej parafii. Obowiązkowo kościół został zlokalizowany na wzniesieniu, dzięki czemu powstało wiele cennych osi widokowych.
W styczniu 1930 r., w ciągu 5 tygodni został zbudowany pierwszy, drewniany kościół mogący pomieścić 600 osób. Budowniczym tego kościoła był Teofil Haron – mieszkaniec Woli Rafałowskiej. Kościół został poświęcony przez biskupa ks. Antoniego Szlagowskiego. W lutym 1930 r. władze duchowne wyznaczyły ks. Jana Kołodziejskiego na prefekta i powierzyły mu organizowanie nowej parafii w Mrozach. Znamienne jest to, że prefekt, zanim pobudowano plebanię, początkowo znalazł schronienie w ewangelickim domu Leopolda Westfala.
Dekret
Dekretem z dnia 1 kwietnia 1931 r. została powołana do życia Parafia Rzymskokatolicka pw. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Mrozach. W skład parafii weszły miejscowości (w sumie 18 osiedli – w tym 3277 katolików): (z parafii Kałuszyn) osada Mrozy – 470 osób, młyn Mrozy – 5, wieś Semanowizna – 56, wieś Wola Kałuska – 380, wieś Wola Paprotnia – 258, wieś Kruki – 140, wieś Grodzisk – 553, (z parafii Kuflew) wieś Wola Rafałowska – 384, wieś Rudka – 210, kolonia Natolin – 26, osiedle Wymyśle – 46, młyn Kozłowizna – 4, młyn Bernatowizna – 9, wieś Lubomin Duży – 45, młyn Dąbkowizna – 4, Wieża – 8, wieś Guzew – 468 osób.
Pierwsze problemy
Największym problemem okazało się przyłączenie do nowoutworzonej parafii wsi Guzew, której mieszkańcy stanowczo zaprotestowali. W tej sprawie toczyły się rozmowy między zbuntowanymi mieszkańcami a Kurią, jednak bez rezultatów. W konsekwencji powstały poważne antagonizmy wśród guzewskiej społeczności. Wkrótce w Guzewie pobudowano kaplicę i sprowadzono księdza Kościoła Polsko-Narodowego. Z czasem zabrakło funduszy na utrzymanie sprowadzonego księdza. Kościół Polsko-Narodowy w Guzewie funkcjonował w latach 1931-1936. Po tych wydarzeń cztery rodziny przyłączyły się do parafii w Mrozach a reszta rodzin pozostała w parafii Kuflew.
Patronka
Na patronkę Parafii Mrozy została wybrana św. Teresa od Dzieciątka Jezus, bardzo popularna święta, zwłaszcza w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku. Teresa Martin (1873-1897) została ogłoszona błogosławioną już w 1923 r. i kanonizowana w 1925 r. Od tej pory w Polsce żywiołowo rozszerzał się jej kult. Praktycznie nie było kościoła, w którym na ścianie nie wisiałby jej wizerunek. Niezwykle popularne były również obrazki świętej na niebieskim tle, otoczone różami, niezwykle często zdobiące polskie chałupy – do dzisiaj spotykane w domach naszych babć. Była to „prosta Święta” dla „prostego ludu” z „prostym przesłaniem”, by małymi krokami w zwykłej codzienności zdobywać świętość. W okresie międzylecia wojennego na terenie archidiecezji warszawskiej powstały trzy parafie pod jej wezwaniem: w Mrozach (1931 r.), w Warszawie – Włochach (1934 r.) i w Warszawie na Tamce (1938 r., parafia tworzona od 1929 r.). w 1931r. również w Siedlcach (na obecnej ul. Garwolińskiej) została powołana parafia jej imienia. Być może o wyborze św. Teresy od Dzieciątka Jezus na patrona parafii w Mrozach zdecydowała choroba, która doprowadziła ją do śmierci – gruźlica. Z tą chorobą w pierwszej kolejności, za sprawą Sanatorium w Rudce, powszechnie kojarzyły się Mrozy.
Zdjęcie na wstępie wpisu: Kościół drewniany w Mrozach z 1930 roku (źródło: Gminna Biblioteka Publiczna w Mrozach)