Nagły i tragiczny zwrot w dziadkowym życiorysie nastąpił dokładnie o 10.30 rano, 17 grudnia 1952. Władysław był już wówczas szefem działu technicznego w Urzędzie Telefonów Międzymiastowych i Telegrafów, mającej siedzibę w tym samym budynku przy Nowogrodzkiej, w którym rozpoczynał pracę ponad dwadzieścia lat wcześniej. Tego właśnie, zimowego poranka, w sąsiadującej z pomieszczeniami biurowymi centrali telefonicznej wybuchł pożar. Nie był to absolutnie żaden kataklizm, po prostu spalił się jeden z elementów wyposażenia, co o tyle miało prawo się zdarzyć, że większość jego części była konserwowana naftą i podczas pracy znajdowała się w sąsiedztwie iskier elektrycznych.

Ogień ugaszono natychmiast, uszkodzenia usunięto w ciągu kilku dni i sprawa z pewnością utonęłaby w niepamięci, gdyby nie zainstalowany wśród pracowników konfident o pseudonimie Ryś, który skwapliwie doniósł o wszystkim bezpiece. Jak łatwo się domyśleć, dla bezpieki był to zupełnie wystarczający pretekst do wszczęcia śledztwa. Sprawie nadano kryptonim Ogień. 23 grudnia, a wiec zaledwie tydzień po pożarze zostały zatrzymane trzy osoby, w tym dziadek. Aresztowano go w mieszkaniu przy Parkowej trzy, w Wigilię Bożego Narodzenia.

Początkowo, wysuwane przeciw Władysławowi oskarżenia koncentrowały się wokół koncepcji, że osobiście wzniecił pożar, a więc dopuścił się sabotażu. Absurdalny ten zarzut żadnym sposobem dowieść się nie dawał, bo na podstawie zeznań to tylko można było pradziadkowi zarzucić, że zobaczywszy ludzi gaszących ogień, usunął się na bok i do pomocy wcale się nie spieszył. Wyczuć musiał chyba na co się zanosi, bo zagadnięty następnego dnia przez któregoś z pracowników, wprost stwierdził, że wolał trzymać się z daleka, bo nie chce mieć do czynienia z władzami.

Areszt tymczasowy, który początkowo miał trwać miesiąc (do 24 stycznia 1953) przedłużano systematycznie aż do kwietnia, bo wyniki prac śledczych były żadne. 16 kwietnia zapadła decyzja o zamknięciu i umorzeniu śledztwa, jednak w maju sprawa trafiła do Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym, instytucji typowo stalinowskiej.

UBP  uznało, że pożar wybuchł wskutek niezliczonych, wykrytych w trakcie śledztwa zaniedbań, za które odpowiedzialność ponosi szef działu technicznego. 

Bezpieka wnioskowała o 24 miesiące obozu pracy i to bez zaliczenia dotychczasowego okresu aresztowania. 2 czerwca Komisja Specjalna skazała Władysława na 18 miesięcy (zaliczając okres aresztowania) i od razu złagodziła karę na mocy amnestii do 9 miesięcy. W rezultacie, miał pradziadek spędzić w obozie niecałe cztery miesiące. Karę miał odbyć w Centralnym Więzieniu nr 2 Warszawa – Gęsiówka (inaczej Centralne Więzienie – Ośrodek Pracy w Warszawie), czyli obozie pracy, znajdującym się na terenie dawnego, niemieckiego obozu koncentracyjnego przy ul. Gęsiej (dziś Anielewicza).

Kiedy trafił do obozu, nie wiemy. Zmarł w szpitalu więziennym 9 czerwca 1953 roku. Gdyby został tam wysłany już 2 czerwca, oznaczałoby to, że spędził w Gęsiówce tydzień.

Na tym właściwie opowieść o Władysławie Kucińskim można by zakończyć, jednak przeszkadzają temu pytania, na które w aktach próżno szukać odpowiedzi.

Po pierwsze, z dokumentów dowiadujemy się, że oprócz pradziadka zatrzymano dwóch pracowników centrali, z których jeden już pod koniec lat czterdziestych wzbudzał zainteresowanie kieleckiej bezpieki. Można zapytać, dlaczego oskarżenia zostały skierowane prawie od razu przeciw członkowi dyrekcji, najmniej w gruncie rzeczy związanemu z wypadkiem.

Po drugie, skąd nagła śmierć w kilka dni zaledwie po wydaniu wyroku przez Komisję Specjalną.

Babcia Izabella, która niewiele wcześniej odwiedziła męża, zastała go całkiem zdrowym, w akcie zgonu natomiast, jako przyczynę śmierci podano gruźlicę. To charakterystyczne w przypadku osób, które były przez bezpiekę mordowane. Okoliczności te wyglądają zbyt podejrzanie, by można było przejść nad nimi do porządku dziennego. Warto więc przytoczyć wspomnienia mojej Mamy, które rzucają na sprawę pewne światło.

W chwili śmierci ojca, moja Mama miała zaledwie czternaście lat. Nic też dziwnego, że prababcia Izabella nie wtajemniczyła jej wówczas w szczegóły tragedii. O wiele bardziej zastanawiający jest fakt, że nie zrobiła tego nigdy, wskutek czego, wszelkie zdobyte później przez moją Mamę wiadomości pochodzą wyłącznie od przyjaciół Waszej prababci.

Według tej wersji wydarzeń, tak aresztowanie, jak i śmierć Władysława, miały być związane z realizacją powierzonego mu projektu sieci połączeń specjalnych dla jednej z państwowych instytucji, czy może partii. W rezultacie, znalazł się Władysław Kuciński na liście osób mało wygodnych dla władzy. Co więcej, pradziadek do osób pokornych nie należał, swoje zdanie zwykł wyrażać na głos, co samo przez się czyniło z niego potencjalną ofiarę. W aktach znajdziemy wiele informacji o tym, co Władysław mówił, publicznie i w rozmowach prywatnych i z całą pewnością wypowiedzi te nie zjednywały mu sympatii otoczenia. Między innymi, w 1951 roku spowodował spore zamieszanie na założycielskim spotkaniu związków zawodowych, oświadczając, że osoby uczestniczące w jego realizacji, w najmniejszym stopniu nie wzbudzają jego zaufania. Był widać rzadkim już w owych czasach człowiekiem, co myślał, mówił i w naturalny jakiś sposób nie poczytywał sobie tego za grzech.

Wersja mojej Mamy wnosi do tego, co już powiedziano jeszcze jeden, istotny fakt, a mianowicie, że Władysław został zamordowany w szpitalu więziennym przy pomocy zastrzyku. Opis wydaje się wiarygodny, bo pochodzi od pracującej tam pielęgniarki. Dzięki tej pielęgniarce, prababcia Izabella dowiedziała się o śmierci męża, bo oficjalną drogą nie otrzymała żadnej informacji.

To wszystko, czego na temat dziadkowej sprawy udało mi się dowiedzieć i wcale nie zanosi się na to, by rzecz kiedykolwiek miała zostać ostatecznie wyjaśniona. Dokumenty znamy, a innych źródeł szukać próżno.

Przedstawiona przez moją Mamę wersja nosi pewne znamiona prawdopodobieństwa, jednak i w niej można doszukać się znaczących niejasności.

Przede wszystkim, przemawia przeciw niej ta okoliczność, że MBP zwróciło na Władysława uwagę dopiero wtedy, gdy na centrali wybuchł pożar. Nic nie wskazuje na to, by interesowało się nim wcześniej. Prawda, śledztwo natychmiast skupiło się właśnie na pradziadku. W raporcie o przyjęciu sprawy do prowadzenia, napisanym 2 stycznia 1953 roku przez naczelnika wydziału śledczego UBP na Warszawę i skierowanym do dyrektora departamentu śledczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, mowa jest o wszystkich trzech podejrzanych, jednak tylko nazwisko Władysław Kuciński zostało podkreślone czerwonym ołówkiem. Jednak to nie dowód, a tylko poszlaka.

Ale mogło być jeszcze inaczej. Może Władysław rzeczywiście zaprojektował sieć połączeń specjalnych, lecz nie miało to większego znaczenia i o jego losie zdecydował przede wszystkim niepokorny stosunek do władzy.

W aktach nie znajdziemy odpowiedzi na te pytania. Nie będziemy się jednak nad nim zastanawiać i pozostawiając rzecz w takim stanie, do jakiego doszliśmy.

Władysław miał trzy córki, które odziedziczyły po nim nazwisko:

Barbara (1939-2020), ślub 1963, Jerzy Markowski,

Alicja (1941-1984),

Małgorzata (1944- 1961).

Małgorzata, zaledwie siedemnastoletnia, utopiła się podczas wakacji na jednym z warmińskich jezior. Alicja zmarła po operacji serca w 1984 r. Moja mama, Barbara zmarła w 2020 roku. Jestem jej jedynym dzieckiem.