Stanisław Ciąćka – zasłużony nauczyciel, dyrektor i budowniczy Liceum w Mrozach

autor: Kamila Juśkiewicz

Opracowano na podstawie zdjęć i wspomnień córki – Ewy Ciąćka-Urbańskiej, informacji zaczerpniętych z www.dawnyrembertow.pl , www.blogosulejowku.blogspot.com oraz informacji własnych

W 2024 roku Liceum w Mrozach świętuje 80 rocznicę swojego powstania. To wyjątkowa okazja do wspomnień o ludziach, którzy współtworzyli historię tej szkoły. Mrozopedia przyłącza się do tego jubileuszu poprzez wspomnienie o Stanisławie Ciąćce, który dał się zapamiętać jako niezwykły człowiek, zasłużony nauczyciel, działacz społeczny, organizator tajnego nauczania, dyrektor i budowniczy wielu szkół, w tym dyrektor i budowniczy liceum w Mrozach.

Dzieciństwo i edukacja

Stanisław Ciąćka urodził się 4 października 1903 roku w Łukówcu (w dzisiejszej gminie Mrozy) w wielodzietnej rodzinie Franciszka i Katarzyny z domu Tkaczyk. W 1918 roku Stanisław rozpoczął naukę w klasie drugiej Państwowego Gimnazjum im. Hetmana Żółkiewskiego w Siedlcach. Mając około 17 lat został sierotą. Najpierw w grudniu 1920 roku umarł ojciec a pięć miesięcy później w maju 1921 roku umarła matka. Rodzice zmarli na gruźlicę. Pomimo rodzinnego dramatu Stanisław nie przerwał nauki i w 1924 roku ukończył gimnazjum uzyskując maturę. Następnie odbył służbę wojskową w 22 pułku piechoty w Siedlcach i ukończył roczny kurs pedagogiczny w Zamościu.

Pierwsza praca w Mrozach

W 1928 roku rozpoczął pracę nauczycielską. Pierwszą placówką, w której pracował była Publiczna Szkoła Powszechna w Mrozach. Pracował w niej przez 10 lat. 

Stanisław Ciąćka (w środku) z klasą 6b Publicznej Szkoły Powszechnej w Mrozach, rok szkolny 1937/1938 (źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka-Urbańskiej)

W Mrozach poznał swoją żonę Irenę – córkę Teresy i Piotra Kamińskich, nauczycielkę matematyki. Państwo Irena i Stanisław Ciąćka wzięli ślub podczas świąt wielkanocnych 1931 roku w kościele w Mrozach. (Było to pierwsze lub jedno z pierwszych małżeństw zawartych w nowoerygowanej parafii Mrozy. Parafia została erygowana 1 kwietnia 1931 roku, dokładnie w Wielką Środę.) Po ślubie państwo Ciąćka zamieszkali u rodziców Kamińskich (róg dzisiejszych ulic Adama Mickiewicza i 3 Maja, dawniej Wola Kałuska). Jeszcze w trakcie pracy w szkole w Mrozach Stanisław rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Historycznym. 15 marca 1938 roku po obronie pracy magisterskiej „Stosunki włościańskie w dobrach podzameckich 1831 – 1848” uzyskał tytuł magistra.

Irena i Stanisław Ciąćka (źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka-Urbańskiej)

Rembertów i czas wojny

1 września 1938 roku Stanisław Ciąćka został mianowany kierownikiem Publicznej Szkoły Powszechnej nr 4 w Rembertowie. W związku z tym przeprowadził się wraz z żoną do Rembertowa. W Rembertowie zastała go II wojna światowa, wobec której nie pozostał obojętny. Jako przedwojenny Komendant Hufca Rembertów wraz z Antonim Gregorkiewiczem, Manswetem Śmigielskim i Eugeniuszem Bocheńskim w październiku 1939 roku powołał „ROMB” – organizację harcerską do walki z okupantem niemieckim o wolną i niepodległą Polskę. W czasie okupacji brał również udział w organizacji tajnych kompletów. Należał do struktur terenowych Tajnej Organizacji Nauczycielskiej – konspiracyjnej organizacji Związku Nauczycielstwa Polskiego, czyli do tzw. „Powiatowej Piątki” TON. Osobiście nauczał w konspiracyjnym liceum w Rembertowie a po wkroczeniu Armii Czerwonej zorganizował Gimnazjum i Liceum im. Tadeusz Kościuszki, którego był dyrektorem do 31 grudnia 1945 roku.

Dyrektor Gimnazjum w Sadownem

W okresie od 1 stycznia 1946 roku do 31 lipca 1947 roku pracował jako nauczyciel i dyrektor w  Gimnazjum w Sadownem w powiecie węgrowskim. Za jego czasów wykończono 4 sale na II piętrze budynku tej szkoły, co znacznie poprawiło warunki lokalowe funkcjonowania placówki.

Dyrektor i budowniczy Liceum w Mrozach

W sierpniu 1947 roku Stanisław Ciąćka objął stanowisko dyrektora Liceum w Mrozach, które zrodziło się z tajnych kompletów i mieściło się w dawnej willi doktora Szymona Lauera (lekarza zmarłego w czasie II wojny światowej). Szkoła została upaństwowiona w marcu 1947 roku a w 1948 roku zmieniła nazwę na Państwową Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Licealnego w Mrozach.

(źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka-Urbańskiej)

Zaadoptowany na potrzeby szkoły budynek był zdecydowanie niewystarczający w stosunku do rosnących potrzeb. Na przykład w roku szkolnym 1951/1952 w szkole uczyło się 357 uczniów w bardzo licznych klasach, nawet liczących 55 osób. Nauka musiała odbywać się na dwie zmiany. Brakowało internatu i sal lekcyjnych, w których młodzież mogłaby swobodnie się uczyć. W celu tymczasowego rozwiązania kwestii zakwaterowania uczniów zakupiono i przewieziono na teren szkoły drewniany budynek letniskowy, który po pracach adaptacyjnych przetrwał do 1979 roku, pełniąc do tego czasu rolę szkolnej bursy. Około 1950 roku zapadła decyzja o budowie nowego budynku szkoły z prawdziwego zdarzenia. W 1952 roku powstał Komitet Budowy Szkoły. W 1953 roku został zatwierdzony plan budynku przez Ministra Oświaty. Z zebranych pieniędzy został zakupiony plac pod budowę. Wtedy mogły rozpocząć się prace budowlane, które osobiście doglądał dyrektor Stanisław Ciąćka. Dyrektor potrafił na budowie spędzać wakacje, o czym wspomina po latach jego córka – pani Ewa Ciąćka – Urbańska, która jako małe dziecko towarzyszyła tacie przy wizytacji budowy. Wówczas dostawała od szkolnej sekretarki kredki i papier, by mogła sobie rysować, gdy tata będzie zajęty. Dzisiaj śmieje się z tamtych dni spędzonych wraz z tatą na budowie szkół, że zaważyły na tym, iż po wielu latach została inżynierem.

,,Pierwsza łopata” – rozpoczęcie prac przy budowie Liceum w Mrozach (źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka-Urbańskiej)
Od lewej: Walenty Soliński, wizytator Skręt, Franciszek Gembal, dyr. Stanisław Ciąćka, Czesław Barylewski, Aleksander Rawski na placu budowy Liceum w Mrozach (źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka Urbańskiej)
dyr. Stanisław Ciąćka na placu budowy Liceum w Mrozach (źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka-Urbańskiej)
Od lewej: Walenty Soliński, wizytator Skręt, Aleksander Rawski, Franciszek Gembal, dyr. Stanisław Ciąćka, Czesław Barylewski, Janina Latynowicz na placu budowy Liceum w Mrozach (źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka-Urbańskiej)
Od lewej: dyr. Stanisław Ciąćka, Janina Latynowicz, Walenty Soliński na placu budowy Liceum w Mrozach (źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka-Urbańskiej)

 Budynek Liceum w Mrozach został wykończony i oddany do użytku dopiero w 1955 roku. Wtedy w murach nowej szkoły witał uczniów i nauczycieli już inny dyrektor – Walenty Soliński. W 1954 roku Stanisław Ciąćka otrzymał nową misję i zakończył pracę w Mrozach.

Zdjęcie archiwalne Liceum w Mrozach (źródło: Gminna Biblioteka Publiczna w Mrozach)

Zasłużony dla miasta Sulejówek

W 1954 roku Stanisław Ciąćka został nauczycielem i dyrektorem Liceum im. Ignacego Jana Paderewskiego w Sulejówku, gdzie również nadzorował prace budowlane przy budowie nowej siedziby tej szkoły. W historii  Sulejówka zapisał się również jako inicjator budowy nowego budynku dla Szkoły Podstawowej przy Jednostce Wojskowej. Za wszystkie zasługi na rzecz miasta Sulejówka otrzymał pośmiertnie w 1987 roku honorowy tytuł „Zasłużony dla miasta Sulejówka”. Stanowisko dyrektora Liceum w Sulejówku Stanisław Ciąćka pełnił do 1968 roku, czyli do czasu przejścia na emeryturę. Został zmuszony do przejścia na emeryturę, gdyż nie zgodził się na urządzenie w szkole wiecu potępiającego studentów biorących udział w wydarzeniach marca 1968 roku. 

Współzałożyciel i prezes Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego

Stanisław Ciąćka był również współzałożycielem i wieloletnim prezesem Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego, które powstało w 1962 roku w celu popularyzacji wiedzy o historii Mińska Mazowieckiego. Towarzystwo to współtworzył między innymi z innym zasłużonym nauczycielem – Józefem Sylwestrowiczem, z którym pierwszy raz spotkał się w czasie pracy w Szkole Podstawowej w Mrozach. Stanisław Ciąćka funkcję prezesa TPMM z przerwami pełnił od początku istnienia organizacji do momentu swojej śmierci w 1973 roku.

Odznaczenia

Za całokształt swojej pracy nauczycielskiej, zasługi dla oświaty, za działalność społeczną i za walkę z okupantem niemieckim Stanisław Ciąćka odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego, Złotą Odznaką – Zasłużony dla Województwa Warszawskiego oraz tytułem Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego.

Stanisław Ciąćka (źródło: archiwum rodzinne Ewy Ciąćka-Urbańskiej)

Stanisław Ciąćka zmarł 2 czerwca 1973 roku i pochowany został na cmentarzu w Rembertowie. (kwatera IV-F-7-1)