Wspomnienie o Hannie i Zygmuncie Śladkowskich

autor: Kamila Juśkiewicz

29 listopada mija dokładnie 115 lat od otwarcia Sanatorium dla Piersiowo Chorych w Rudce. W dziejach Sanatorium nie brakowało ludzi wyjątkowo oddanych misji tego ważnego dla polskiej medycyny miejsca. Wśród nich wymienić należy małżonków – lekarzy ftyzjatrów (specjalistów od gruźlicy) – Hannę i Zygmunta Śladkowskich, którzy poświęcili swoje życie lecząc innych, w tym lecząc naszych przodków. Spoczęli na cmentarzu w Mrozach.

Grób Hanny i Zygmunta Śladkowskich na cmentarzu w Mrozach (zdjęcie własne)

Zygmunt Śladkowski – dyrektor Sanatorium

Zygmunt Śladkowski urodził się w 1904 roku w Gołonogu pow. Będzin. Był synem górnika. W 1931 roku ukończył Wydział Lekarski na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Zanim trafił do Rudki w 1940 roku pracował w II Klinice Chorób Wewnętrznych w Krakowie, w Szpitalu św. Łazarza w Krakowie, w Sanatorium Akademickim w Zakopanem a także jako lekarz asystent w Sanatorium w Otwocku. W 1940 roku został lekarzem naczelnym w Rudce. Chwilowo opuścił Rudkę i od czerwca 1945 roku do września 1946 roku pracował w Poradni Przeciwgruźliczej i w Szpitalu w Radomiu, gdzie pełnił funkcję ordynatora oddziału gruźliczego. W listopadzie 1946 roku powrócił do Sanatorium w Rudce, by aż do 1972 roku pełnić obowiązki dyrektora i lekarza naczelnego. W latach 1946-1953 leczył chorych (innowacyjną wówczas) metodą przepalania zrostów opłucnej.

Zygmunt Śladkowski (źródło: Archiwum Sanatorium Przeciwgruźliczego w Rudce)

 Za jego czasów w Sanatorium rozwinęła się wielka chirurgia płucna. W urządzonej sali operacyjnej w latach 1948-1955 operował światowej sławy kardiochirurg, twórca polskiej szkoły chirurgii klatki piersiowej i serca – dr Leon Manteuffel-Szoege. Sala operacyjna funkcjonowała do 1966 roku. Łącznie wykonano w niej 802 operacje, w tym 446 resekcji tkanki płucnej, 276 torakoplastyk oraz 80 innych dużych zabiegów chirurgicznych. Wyniki leczenia chorych metodami operacyjnymi Zygmunt Śladkowski opisywał w czasopismach medycznych.

Sala operacyjna w Sanatorium Przeciwgruźliczym w Rudce (źródło: Archiwum Sanatorium Przeciwgruźliczego w Rudce)

W 1972 roku przekazał obowiązki dyrektora swojemu następcy – dr. Janowi Glińskiemu a sam do 1978 roku pozostał na stanowisku ordynatora oddziału. Przyjmował również chorych w Poradni Przeciwgruźliczej w Rudce a także w Przychodni Obwodowej w Mińsku Mazowieckim. Zmarł w Rudce w 1986 roku, w wieku 82 lat. Spoczął obok swojej żony na cmentarzu w Mrozach.

Hanna Śladkowska – pani dyrektorowa i ordynator

Żona Hanna, z domu Kuropatwińska, urodziła się w 1910 roku. Zanim trafiła do Rudki, służyła w wojsku. W Rudce pracowała przez 28 lat, aż do swojej śmierci w 1975 roku. Pełniła obowiązku ordynatora oddziału gruźliczego a także prowadziła Poradnię Przeciwgruźliczą przy Sanatorium w Rudce. Również brała udział w upowszechnianiu metod operacyjnych w leczeniu gruźlicy.

Hanna Śladkowska (źródło: Archiwum Sanatorium Przeciwgruźliczego w Rudce)

Upaństwowienie Sanatorium

Przy okazji wspomnień o dr. Śladkowskim warto zaznaczyć, że za czasów, gdy był on dyrektorem Santorium, doszło do upaństwowienia placówki. Do 1950 roku Sanatorium zarządzane było przez Komitet Sanatorium i powołaną specjalnie w tym celu fundację im. dr. Tedora Dunina. W latach 1908-1950 Sanatorium było instytucją społeczną, to jest utrzymującą się wyłącznie z ofiar i darowizn społeczeństwa a później również opłat, jakie wnosiły za leczenie swoich pracowników pracodawcy czy też Zakład Ubezpieczeń Społecznych (istniejący dopiero od 1934 roku). W 1950 rokun na mocy uchwały Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1949 r. w sprawie przejęcia na własność Państwa niektórych sanatoriów dla chorych na gruźlicęn sanatorium zostało upaństwowione. Cały majątek Sanatorium przeszedł na własność Skarbu Państwa a Komitet Sanatorium zakończył swoją blisko 50-letnią działalność.

Fragment protokółu z przejęcia na rzecz państwa Sanatorium dla Piersiowo Chorych w Rudce (źródło: Archiwum Państwowe w Siedlcach)
Sanatorium w Rudce za czasów Hanny i Zygmunta Śladkowskich